Halina Poświatowska
(1935 – 1967)
Halina Poświatowska urodziła się w Częstochowie 9 lipca 1935 roku. Debiutowała w “Zebrze” w 1957 roku, a pierwszy tomik poetycki, pod tytułem Hymn Bałwochwalczy, wydała w roku 1958. W tym samym roku przeszła pierwszą operację serca. Następne jej książki to Dzień dzisiejszy (1963), Oda do rąk (1966) i autobiograficzny tom prozy pt. Opowieść dla przyjaciela (1967). Zmarła 11 października 1967 roku, w kilka dni po drugiej operacji serca. Pośmiertnie ukazał się jeszcze jeden jej tomik zatytułowany Jeszcze jedno wspomnienie (1968).
Życie
Poetka urodziła się w Częstochowie jako Helena Myga. (W akcie urodzenia – Halina, ksiądz udzielający chrztu zakwestionował jednak to imię, jako niefigurujące w rejestrze świętych i zaproponował rodzinie podobne: Helena; w domu rodzina zwracała się do niej Halina; poetka oficjalnie zmieniła imię dopiero po powrocie z USA w 1961.) Kształciła się w gimnazjum “Nauka i Praca”, a po jego zamknięciu w żeńskim I Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego.
Magda Turowska – “No chodź”, słowa: H. Poświatowska, muzyka: W. Winiarski. (0,8 MB).
Z powodu choroby serca większość swojego życia spędziła w szpitalach i sanatoriach, gdzie też poznała swojego przyszłego męża Adolfa Ryszarda Poświatowskiego (także chorego na serce), którego poślubiła w Częstochowie 30 kwietnia 1954. Po dwóch latach małżeństwa, w wieku 21 lat, została wdową. W 1958 r. Poświatowska przeszła skomplikowaną operację serca w Stanach Zjednoczonych. Została tam 3 lata i studiowała w Smith College w Northampton. Po powrocie do Polski podjęła studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z Krakowem związane są ostatnie lata jej życia, pracowała wówczas na uniwersytecie. W 1967 stan jej zdrowia był na tyle niepokojący, że podjęto decyzję o kolejnej operacji serca. W osiem dni po przeprowadzonym w Warszawie zabiegu zmarła – miała zaledwie 32 lata.
Grób Haliny Poświatowskiej i jej męża Adolfa znajduje się na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie. Także w Częstochowie, w Szkole Podstawowej nr 8, istnieje jedyne w Polsce muzeum jej imienia – z fotografiami, publikacjami, zapisem głosu, do którego eksponaty przekazała rodzina. Tu także jest przechowywany pomnik poetki, wykonany w naturalnych rozmiarach z żywicy przez częstochowskiego rzeźbiarza Szymona Wypycha.
Poezja
Zadebiutowała w 1956 publikując swoje wiersze w “Gazecie Częstochowskiej”. Za jej odkrywcę uważa się krytyka literackiego i poetę Tadeusza Gierymskiego, który – jak sam napisał w artykule “Pożegnania poetki” w tejże gazecie w 1967 – zrobił to z litości, nie oceniając jej poezji bardzo wysoko.
Jej pierwszy zbiór poezji, Hymn bałwochwalczy, pojawił się rok później i zebrał przychylne opinie krytyków i poetów. Następne wiersze zebrane zostały w trzech kolejnych tomikach poezji: Dzień dzisiejszy (1963), Oda do rąk (1966) i – wydany pośmiertnie – Jeszcze jedno wspomnienie (1968). Po jej śmierci odnaleziono wiele niepublikowanych liryków.
Głównymi motywami jej poezji były przeplatające się wzajemnie miłość i śmierć. Świadoma swej kruchości Poświatowska dawała wielokrotnie wyrazy sprzeciwu wobec nieugiętego losu. Ubolewała nad niedoskonałością ludzkiego ciała, ale i umiała wykorzystać każdy moment przemijającego życia. W swych utworach nie pomijała także swojej kobiecości, pisała o sobie i innych kobietach, kobietach-bohaterkach. Wszystko to osadzone było w głębokich przemyśleniach filozoficznych. Poezja Haliny Poświatowskiej stanowi studium natury ludzkiej, kobiety pragnącej miłości i kobiety świadomej swej śmierci.
Od 1974 w Częstochowie odbywa się Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Haliny Poświatowskiej.
